زندگینامه ی مخلص کاشانی

به نام یزدان بی همتا

تولد،بالندگی و مرگ:

میرزا محمد مخلص کاشانی در قرن یازدهم هجری قمری در قریه ی"نراق"از توابع کاشان به دنیا آمد.در کاشان فنون شاعری را آموخت و در این شهر شهرتی به هم رسانید.گویا در سنین بالای عمرش بود که آوازه اش به پایتخت-اصفهان-رسید.در دوران حکومت شاه سلطان حسین صفوی،اعتماد الدوله محمد مومن خان شاملو،او را از کاشان به اصفهان فرا خواند و در رده ی شاعران درباری قرار داد. بدین گونه مخلص راهی اصفهان شد و در آن جا ماندگار شد تا اینکه به سال۱۱۵۰ه.ق در شهر اصفهان،در حدود شصت سالگی چشم از جهان فرو بست و در مقبره ی جامع عتیق آن شهر به خاک سپرده شد.

درباره ی زندگی مخلص کاشانی اطلاع چندانی در دست نیست.حتی در اشعارش نیز چیزی درباره ی زندگی خود و دوستان و یارانش نیامده و این موجب ناآگاهی کافی درباره ی زندگی ایشان است.در اشعارش فقط اشاره ای به سفرهایش به تبریز،عتبات عالیات و خانه ی خدا وجود دارد.

برخی از تذکره نویسان از او با عنوان"مخلص قمی"نام برده اند.این عنوان از آن جهت است که از دوره ی افشاریه و زندیه به بعد،منطقه ی نراق از توابع قم محسوب می شده است و به این دلیل، افرادی همچون آذر بیگدلی و تنی چند،از او با عنوان "مخلص قمی"یاد کرده اند.

شناخت مخلص کاشانی:

تذکره نویسان و افرادی از شعر و زندگی مخلص کاشانی سخن به میان آورده اند که باعث شناخت بیشتر از شعر و زندگی مخلص شده است.نام افراد با ذکر نام کتابشان،به ترتیب زیر است:

۱-تذکره ی حزین:نوشته ی حزین لاهیجی

۲-تذکره ی آتشکده:نوشته ی لطف علی بیگ بن آقا خان بیگدلی شاملو،متخلص به آذر،معروف به آذر بیگدلی

۳-تذکره ی شمع انجمن:نوشته ی امیرالملک سید محمد صدیق حسن خان بهادر

۴-کتاب ریاض الشعرا:نوشته ی علیقلی خان واله داغستانی

۵-کتاب گلزار جاویدان:نوشته ی محمود هدایت

۶-تذکره ی نتایج الافکار:نوشته ی محمد قدرت الله گوپاموی هندی

۷-تذکره ی سرو آزاد:نوشته ی میرغلام علی آزاد بلگرامی

۸مجمع النفائس:نوشته ی سراج الدین علیخان آرزو

۹-تذکره ی شعرای کشمیر:نوشته ی ابن حاجی محمد اسلم خان سالم کشمیری،متخلص به میرزا

۱۰-تاریخ ادبیات ایران:نوشته ی دکتر ذبیح الله صفا

و ... .

شیوه ی شاعری مخلص کاشانی:

مخلص در شاعری،به شیوه ی شاعری سبک روزگار خود یعنی" سبک هندی" شعر می سرود.کلامش از هرگونه ابهام به دور است. در اشعارش از صنعت ایهام به وفور استفاده کرده که این باعث شده اغلب،کلامش سبک و خام نمایان شود.با این حال قیاس در اشعار او زیبا و صحیح است.مضامین نو و تازه نیز در اشعارش به وفور یافت می شود.

به طور کلی اشعار بسیار ناب و زیبا در دیوانش به وفور یافت نمی شود.شعرهایش نسبت به بسیاری از شاعران معاصرش ضعیف تر است.با این وجود نمی توان  آن سروده های زیبایی که در دیوانش موجود است را نادیده گرفت.

حزین لاهیجی در معرفی مخلص کاشانی چنین گفته:"...اشعار خوب دارد و سلیقه اش قصوری ندارد... ."

لطفعلی خان آذر بیگدلی در معرفی او چنین گفته:"...اگر چه صاحب دیوان است،اما شعر ممتاز به سلیقه ی حقیر کم دارد... ."

شعرای معاصر مخلص کاشانی:

۱-حزین لاهیجی،متوفی به سال  ۱۱۸۰ ه.ق

۲-عالی نیشابوری

۳-محمد مسیح صاحب کاشانی

۴-ملا محمد سعید اشرف،درگذشته به سال ۱۱۱۶ ه.ق

۵-نجیب کاشانی،درگذشته به سال ۱۱۳۰ ه.ق

۶-قصاب کاشانی

۷-محسن تاثیر تبریزی،درگذشته به سال ۱۱۳۱ ه.ق

۸-نورس دماوندی

۹-شوکت بخارایی،درگذشته به سال ۱۱۰۷ ه.ق

۱۰-جویای تبریزی

۱۱-شفیعای اثر شیرازی،درگذشته به سال ۱۱۱۳ یا ۱۱۲۰ یا ۱۱۲۱ ه.ق

۱۲-میرنجات اصفهانی،درگذشته به سال ۱۱۲۲ ه.ق

۱۳-میرزا طاهر قزوینی(وحید قزوینی)،درگذشته به سال ۱۱۱۰ یا ۱۱۱۲ یا ۱۱۰۵ه.ق

۱۴-عظیمای نیشابوری،درگذشته به سال ۱۱۱۱ ه.ق

۱۵-زایرای شوشتری،درگذشته به سال ۱۱۲۶ ه.ق

۱۶-طیب اصفهانی،درگذشته به سال ۱۱۸۰ ه.ق

  واژگان کلیدی: زندگینامه ی مخلص کاشانی،زندگی نامه ی مخلص کاشانی،بیوگرافی مخلص کاشانی،مخلص کاشانی کیست؟،مخلص کاشانی که بود،درباره ی مخلص کاشانی،توضیحی درباره ی سبک شاعری و احوال مخلص کاشانی،مقاله ای پیرامون مخلص کاشانی،نقدی بر سروده های مخلص کاشانی.